Fazla konuşmadan başlayalım.
- Panel tipi
Panel tipi TN gibi çağ dışı olmadıkça anlamı yoktur. Ne görüş açısı, ne de renk canlılığı. Önemli olan her zaman ürün oldu ve olacak da.
Renkleri renk gamutu değerleri, parlaklık, kaplama ve HDR belirler. Renk gamutu değerleri olarak bir yorum yapmak yanlış olur. Ürünün rakiplerine göre değerlendirmek daha doğru olduğundan buraya genel bir yazı yazmıyorum ama şunu bilmeniz gerekir ki monitörün gamut değeri diyelim ki %120 sRGB olsun. Bu %20’lik fazla kısım yeşile, maviye, kırmızıya gidebileceğinden her gamut kapsama değeri aynı anlama gelmez.
Bir önemli nokta daha var. Her aynı gamut kapsama değeri, diğer gamutları da aynı kapsayacağını belirtmez. Örnek olarak Asus VP249QGR ve Dell S2422HG %99 sRGB, ama VP249QGR %72 NTSC gamutu sağlarken S2422HG %90 NTSC gamut kapsaması sağlıyor.
- Ghosting
Ghosting’in tanımı nesne arkasında kalan izdir. Bu kullanıcıya göre farklı yorumlanmalı çünkü FPS turu oyun oynayan kullanıcılar en temiz görüntüyü isterken, video / film için kullananlar motion blur isteyeceği için aşırı olmayan bir ghosting onların işine yarayabilir.
Tabii ghosting’i panel tipine yüklemek yanlıştır. Forumlarda ezber yapan kişileri görüyoruz. Onlara göre TN en az ghosting’e sahip, VA en çok ve IPS panel orta seviyede bi ghosting diyorlar. Bunu görseller ile yalanlayalım (:.
- Overshoot / Undershoot
Aslında bu ikisinin farkını tanımlamayamam. Birbirlerine oldukça benzerler. Hatta bunun için bir görsel de bulamadım. Bu nedenle overshoot tanımı işinizi görür diye düşünüyorum
Overshoot yanlış overdrive ayarının kullanımı nedeniyle oluşan nesnenin daha hızlı çizilmesi çalışıldığı için nesne önünde oluşan hayalet nesne diyebiliriz.
- Smearing
Çoğu kişi Ghosting ile karıştırıyor ama bu sadece karanlık bölgelerde oluşan ghosting oluyor.
- Işık sızması
Öncelikle ışık sızması testi karanlık ortamda monitörün siyah bir ekran gösterdiği halde yapılır ve karşıdan bakmanız gerekir ki IPS Glow ile karışmasın.
Işık sızması sadece siyah ekranda belli olmaz, o bölge karanlık olduğunda da fark ediliyor.
Işık sızması panele bağlı değildir, ışık sızması panel fark etmeksizin her monitörde olabilir(sonradan ortaya çıkmaz).
- IPS Glow / PLS Glow
IPS ya da PLS Glow ışık sızması demek değildir ve IPS Glow sadece IPS panel ve türevlerinde, PLS Glow ise sadece PLS panellerde meydana gelir. Bu da ışık sızması gibi sadece siyah ekran ve karanlık bölgelerde oluşur.
Işık sızması ile farkı karşıdan bakınca değil, yandan veya üstten bakınca karanlık bölgelerin sararması, beyaza doğru yönelmesinden kaynaklıdır. Ne kadar az ışık sızmasına sahip olursanız olun IPS Glow / PLS Glow yaşarsınız.
Diyebilirsiniz TN panelde de yaşıyorum, o TN panelin negatif etkisi olan yandan veya üstten bakınca renk kaymasına dolayı oluyor.
- Candela / nit
Öncelikle candela = nit
Bu tamamen odanızın aldığı güneşe veya bir kullanılan ampule bağlı. Ortalama bir ampul ışığı altında, 250 candela monitörün parlaklığını maksimumda kullandığınız zaman parlaklık yeterli seviyede oluyor. Ancak odaya güneş ışığı girdiğinde 250 candela yetersiz kalıyor. Bu nedenle direkt bir yorum yapmak yanlış olur. Ayrıca parlaklığı etkileyen bir faktör daha var, şimdi aşağıya geçelim.
- Glossy / Antiglare
Antiglare kaplamalar denenmeden bilinmez. Şahsen ben Glossy(cam) kaplamanın aşığıyım. Antiglare gibi renk canlılığını düşürmesi, parlaklığı azaltması, gelen ışığı panele yayması gibi bir durum yok ama üzerine bir ışık geldiğinde direkt bir şey görülmüyor. Eğer Glossy(cam) kaplamalı bir monitör alinicaksa size tavsiyem yüksek bir parlaklık değerine sahip olmasıdır.
Antiglare’e dönecek olursak, kaliteli olmadiklarinda renk canlılığını ve parlaklığı düşürüyor(çok değil), fakat kaliteli olduğu zaman bir negatif bir etkisi olmuyor. Ayrıca kaliteli kalitesiz fark etmeden olan bir şey de yansımasız olmasına rağmen üstüne gelen ışığı sadece yayıyor, onun yerine aynı etkiyi bırakan bir daire görüyorsunuz. Glossy(cam) kaplamada ise nesneyi direkt görüyorsunuz. Bana göre seçim faktörü değil.
- Bit derinliği / Renk sayısı
Hali hazırda ilgili konumuz var. 8bit Nedir? 10bit Nedir? Bit Derinliğini Açıkladık.
- FRC / A-FRC
FRC Nedir? A-FRC Nedir? İşte Açıkladık
- HDR
HDR(High Dynamic Range), yani yüksek dinamik aralık en basit tabirle en aydınlık nokta ile en karanlık nokts arasındaki farkı belirler. Şöyle bir sıralama yapalım:
- HDR 1400
- HDR 1000
- HDR 600
- HDR 500
- HDR 400
HDR 1000’den aşağısını giriş seviyesi olarak düşünülebiliriz. Sizi tatmin edecektir ama o kadar da etki bırakan faktörler değiller.
HDR 10 ve 10+ nerede diye soruyor olabilirsiniz. HDR 10 çoğu monitörün özelliğine yazılıyor ama her HDR 10 aynı değil. Pik parlaklık değeri 1000 candela olan HDR 10 monitör de var, 400 candela olan monitör de. Monitörün pik parlaklık değerine bakıp HDR seviyesini kendiniz yorumlayın.
- Grey Uniformity
Bu test monitörün bulutlanma testini sağlıyor. Yani ekrandaki görüntünün homojenliği hakkında bilgi veriyor.
- Screen burn / Frozen Pixel / Ghost image / Screen Retention
Ekranda uzun süre kalan statik görüntü ekrandaki görüntü degise dahi orda kalmaya devam eder. Buna üstteki şeyden deniyor. Kendisinin geçici çözümleri olsa da sorun yine ortaya çıkacaktır.
Sadece OLED panellerde olduğu düşünülse de her panelde olma olasılığı var.
- Curved, flat
Bu panelin kavisli ya da düz olduğunu belirtiyor. Samsung’a göre kavisli monitörler düz monitörlere göre göz için daha az zararlı.
Unutmadan kavisli monitörler sadece VA panel değildir, IPS panel örnekleri de var.
- Radyan, radius
Kavis yarıçapını belirtir. Ne kadar düşük olursa o kadar agresif yarıçap manasına geliyor.
- PPI / Piksel yoğunluğu
İnç başına düşen piksel sayısı. Ortalıkta dolaşan 27 inç 1080p net değildir yargılarını yalanlayan terimdir kendisi. Kullanıcıya bağlı olarak değişen alışkanlıklar görüntü netliğini belirler. Laptop kullanıcıları 17 inç üstünde FHD ve QHD net değil diyebilir, aynı zamanda 27 inç FHD kullanıcıları ise net diyebilir. Bu sizin alıştığınız piksel yoğunluğuna bağlı.
- Pivot, Sviwel, tilt, asansör
Pivot monitorun dik durması, Sviwel sağa sola çevirme, tilt yüksek ya da aşağı yöne doğru eğim, asansör ise yükseklik ayarı anlamına geliyor. Her özellik 2 farklı monitörde olsa dahi döndürme açıları ve izin verdiği aralık değişebilir.
